

Waa Maxey programming languages?
waa luuqad gaar ah oo ay dadka isticmaalaan si ay ugu qoraan amarrada kombuyuutarka fahmi karo maadaama computer uu fahmi okaliya luqada ZERO(0) iyo ONE (1) . Waa sida tarjumaad u dhaxaysa bini’aadamka iyo kombuyuutarka.
Marxaladihii uu soo maray ?
Luuqadda Assembly waxay la soo kordhay horumarka qalabka computer-ka iyo baahiyaha isbeddelka ah ee programmer-yada. Waa kan sharax faahfaahsan oo jiilashii soo kala dambeeyay:
Jiilka Kowaad (1940-1950):
- Computer-yadu waxay ku shaqayn jireen “vacuum tubes” (tuubooyinka hawada), waxaana lagu qori jiray machine language oo toos ah, iyadoo la isticmaalayo tilmaamo binary ah.
- Luuqadda Assembly waxay u soo baxday sidii hab la akhrin karo, iyada oo isticmaasha “mnemonic codes” (xasuus-xusuuseed) si ay u matashaan tilmaamaha mashiinka.
Jilka Labaad (1950-1960):
- Computer-yadii transistor-ka ku salaysan ayaa beddelay vacuum tubes, taas oo keentay joogteyn iyo awood ka wanaagsan.
- Luuqadaha Assembly way ka adag yihiin si ay uga dhaqmaan qaab-dhismeedka tilmaamaha ee kuwan mashiinada cusub. Isla markaana, luuqadaha qoraalka ee heer sare sida FORTRAN iyo COBOL ayaa bixiyay hab ka sarreeya.
Jiilka Saddexaad (1960-1970):
- “Integrated circuits” (wareegyada isku xiran) ayaa noqday caadi, taas oo keentay computer-yado yaryar laakiin awood badan.
- Luuqadaha Assembly way sii koreen, iyagoo soo bandhigay waxyaabo cusub sida “macros” iyo “symbolic labels” (calaamado sumad ah), kuwaas oo kordhiyay wax soo saarka programmer-ka iyo sida loo akhriyo koodhka.
Jiilka Afaraad (1970-1980):
- Bilawgii “microprocessors” ayaa beddelay computing, taas oo furtay jidka nidaamyada microcomputer sida IBM PC iyo Apple II.
- Luuqadaha Assembly ee microcomputer-yada waxaa dib loogu habeeyay si loo fududeeyo isticmaalayaasha, iyagoo leh “syntax highlighting” iyo “automatic indentation,” sidaas darteed ay u kordheen faa’iidada koox weyn oo programmer-yad ah.
Jiilka Shanaad (1980-ilaa hadda):
- Xilligani wuxuu ku dheeraaday fulin howlaha xisaabinta ee badan oo isku mar ah, habkan waxaa loo yaqaan “parallel processing system” iyo korodhka nidaamyada software-ka ee heer sare.
- Luuqadda Assembly waxay sii waddaa inay korodho si ay uga jawaabto baahiyaha programmer-yada, iyada oo la isticmaalayo habab casri ah oo “debugging” iyo qalabyo diirada saaraya hagaajinta waxqabadka koodhka iyo wax soo saarka nidaamyada adag.
| Jiilka | Waqtiga | Luuqadda | Astaamaha |
| 1aad | 1940s | Machine Code | Binary (0 & 1), adag |
| 2aad | 1950s | Assembly | Erayo gaagaaban (ADD, MOV) |
| 3aad | 1960s–1980s | C, FORTRAN, COBOL | High-level, la fahmi karo |
| 4aad | 1980s–1990s | SQL, MATLAB | Automation iyo Database |
| 5aad | 1990s–Hadda | Python, Prolog, Java | AI, Web, iyo App Development |
| Casri ah | 2010s–Hadda | Kotlin, Go, Swift | Cloud, AI, Mobile, Secure |

Nuucyada Programming Languages-ka?
- Low-level languages – kuwa kombuyuutarka si toos ah ula xiriira:
- Machine language (0 Iyo 1)
- Assembly language
- High-level languages – kuwa ay dadka si fudud u akhriyi karaan:
- Python
- Java
- C++
- JavaScript
- PHP
- C#
- Ruby
- Python
Ujeeddada Programming Languages:
- In lagu dhiso websites (HTML, CSS, JavaScript, PHP)
- In lagu sameeyo mobile apps (Java, Kotlin, Swift)
- In lagu dhiso games (C#, Unity, C++)
- In lagu abuuro AI iyo data analysis (Python, R)
- In lagu maamulo hardware iyo systems (C, C++)
Gunaanad:
Programming language waa qalab qofka barnaamij-sameeyaha(Developer ka) u suurtagelinaya inuu kombuyuutarka amro si uu u qabto shaqo gaar ah. Sida aad qalinka u isticmaasho si aad wax u qorto, barnaamij-sameeyaha wuxuu isticmaalaa programming language si uu u abuuro software, website, ama app.
